نما عنصری است که لحن کل ساختمان را تعیین می‌کند. سهم و اهمیت طراحی نما در طول زمان تکامل یافته است. نما از هزاران سال پیش تا کنون نقش مهمی در بهره‌وری انرژی و پایداری پروژه ایفا می‌کند. در طراحی نما ساختمان مسکونی باید برخی از مولفه‌ها مانند زیبایی، کارکرد، بهره‌وری انرژی و … را در نظر گرفت.
دسترسی سریع
نما نقش مهمی در دوام و پایداری ساختمان‌ها دارد. دولت بریتانیا گزارش داده است که تا ۳۵ درصد از اتلاف دما در ساختمان‌ها از طریق دیوارها اتفاق می‌افتد. طبق این گزارش، نماها نقشی حیاتی برای بهبود بهره‌وری انرژی بر عهده دارند. این تنها یک نمونه از تاثیر نما بر عملکرد ساختمان است.
تکامل طراحی نمای ساختمان در طول تاریخ قابل توجه بوده است. در گذشته‌های دور، از دیوارهای ساده به عنوان نما ساختمان‌ها استفاده می‌شد. نماهای امروزی، سیستم‌های پیچیده‌ای هستند که مواد و فناوری‌های مختلفی را در خود جای داده‌اند: از دیوارهای شیشه‌ای گرفته تا نماهای تطبیقی با لعاب‌های منحنی و پیچ‌خورده. نماهای سبز نیز جزء فناوری‌های جدید در این زمینه به‌حساب می‌آیند.
با وجود پیشرفت‌های ذکرشده، چالش‌های جدیدی نیز در طراحی نما ساختمان مسکونی و سایر ساختمان‌ها به وجود می‌آیند. رابط‌های آب‌بندی بین اجزای نما برای جلوگیری از نفوذ رطوبت و آب و اطمینان از کیفیت مناسب هوای داخلی بسیار مهم شده است. رابط‌های آب‌بندی ناکافی می‌توانند منجر به مشکلاتی مانند تخریب نما و ناکارآمدی انرژی شوند و زندگی ساکنان را تحت تاثیر قرار دهند.
وقتی به طراحی ساختمان فکر می‌کنیم، نما اولین چیزی نیست که به ذهن می‌رسد. با این حال، طراحی نما نقشی حیاتی در عملکرد ساختمان ایفا می‌کند. نما می‌تواند روی ۴۰ درصد از کل مصرف انرژی ساختمان تاثیر بگذارد. آب‌بندی در نما می‌تواند منجر به انبوهی از مسائل از جمله نشت آب، ناکارآمدی انرژی، کیفیت پایین هوای داخل ساختمان و رشد کپک شود.
آینده طراحی نما ساختمان هیجان‌انگیز است و شکل دادن به آن بر عهده ما است. تقاضا برای فناوری‌های جدید که خواسته‌های قرن بیست و یکم را برآورده می‌کنند، در حال رشد است. ما به جایگزین‌های پیشگامانه‌ای نیاز داریم که ایمنی، پایداری و کارایی را در اولویت قرار دهند. باید تاثیر انتخاب‌های خود را بر محیط زیست و سلامت و رفاه ساکنان ساختمان در نظر بگیریم. نماها فقط نمای بیرونی ساختمان نیستند. آن‌ها چهره کل جامعه ما هستند.
یک پژوهش نشان داد قرار گرفتن در معرض رطوبت و کپک در ساختمان‌ها با افزایش ۳۰ تا ۵۰ درصدی مشکلات تنفسی و سلامت مرتبط با آسم ارتباط دارد. سازمان بهداشت جهانی تخمین می‌زند سالانه حدود ۴.۳ میلیون نفر به دلیل آلودگی هوای داخل خانه جان خود را از دست می‌دهند.
در نمای ساختمان هنگامی که دو عنصر یا ماده به یکدیگر متصل می‌شوند، آب‌بندی بین آن‌ها اهمیت زیادی پیدا می‌کند. این می‌تواند شامل پنجره‌ها، درهای فولادی یا تیرهای بتنی، ستون‌ها یا دال‌های کف باشد. مسئله آب‌بندی در طراحی نما ساختمان مسکونی از اهمیت بالایی برخوردار است.
تصور کنید که نمای ساختمان مانند یک زره است و از ساکنان آن در برابر عوامل خشن دنیای بیرون محافظت می‌کند. همان‌طور که یک شوالیه بدون زره وارد جنگ نمی‌شود، طراحی نما نیز باید از ساختار مناسب برای تضمین دوام، بهره‌وری انرژی و … برخوردار باشد.
در طراحی نمای ساختمان مسکونی باید ظرفیت حرکت و کشش اجزا تحت تاثیر عوامل محیطی مانند انبساط حرارتی، بارهای زنده، بارهای باد و … در نظر گرفته شوند. این امر به ویژه در مناطقی که تغییرات دمایی زیادی در سال رخ می‌دهد، اهمیت ویژه‌ای دارد. مواد مورد استفاده در نما ساختمان‌ها دارای نرخ های انبساط و انقباض متفاوتی هستند.
به عنوان مثال، در نمایی که از آلومینیوم استفاده شده است، ۲.۴ برابر بیشتر از نمای ساخته شده از آجر امکان انبساط وجود دارد. شیشه ۳.۳ برابر بیشتر از فولاد منبسط می‌شود. این تفاوت‌ها در نرخ انبساط می‌تواند باعث ایجاد فشار قابل‌توجهی بر اجزای نما شود و اگر به درستی در طراحی نما لحاظ نشود، منجر به مشکلات، خرابی‌ها و کارهای جبرانی پرهزینه خواهد شد.
فونداسیون ساختمان نیز می‌تواند در طول زمان ته‌نشین شود یا تغییر کند و باعث حرکت نما شود. فشارهای باد می‌تواند باعث انحراف یا ارتعاش نما و منجر به ایجاد تنش روی اجزا شود. نشست‌های خاک از ساختمان‌های مجاور یا گودبرداری نیز می‌تواند باعث حرکت قابل‌توجهی در نما سختمان شود.
در سال ۲۰۱۶، یک ساختمان جدید علوم زیستی در دانشگاه بریستول، ماه‌ها پس از اتمام، شکست نما را تجربه کرد. طراحی نمای ساختمان دارای نوارهای افقی متناوب آجرکاری و صفحات شیشه‌ای بود. اما صفحات شیشه‌ای به دلیل حرکت حرارتی بیش از حد شروع به ترک خوردن و شکستن کردند. این حادثه منجر به برداشتن و جایگزینی کل نما شد که تقریبا ۱۰ میلیون پوند برای دانشگاه هزینه داشت.
ایمنی در برابر آتش در نماها برای جلوگیری از گسترش آتش و اطمینان از ایمنی ساکنان و ساختمان‌های اطراف، از اهمیت بالایی برخوردار است. در بسیاری از کشورها، استفاده از مواد قابل احتراق در نما ساختمان‌ها ممنوعیت دارد.
در طرح‌های اولیه یک نما، تلاش بر این است که با در نظر گرفتن هدف مورد نظر و همچنین محدودیت‌های قانونی و عملی مختلف بتوان به تصویری قابل ارائه دست پیدا کرد. اولین و مهم‌ترین چیز در طراحی نما ساختمان مسکونی یا تجاری، مشخص کردن هدف است. پس از این کار می‌توان کارکردهای مختلف نما را در طراحی پیاده کرد.
سه عامل مهم در طراحی نما دخیل هستند: طراحی، بودجه و نگرانی‌های نظارتی. طراحان تلاش می‌کنند یک نقشه راه واضح ایجاد کنند که مورد توافق مشتری و معمار قرار بگیرد.
طراحی نما ساختمان بر بهره‌وری انرژی، دوام و تجربه ساکنین ساختمان اثر می‌گذارد. علاوه بر این، نمای انتخابی شما بر هزینه‌های ساختمان، نگهداری طولانی‌مدت و هزینه‌های آب و برق نیز تاثیر دارد. هنگام طراحی نما برای دستیابی به حداکثر عملکرد باید پنج نکته را در نظر گرفت:
طراحی نما و میزان اجرای استراتژی‌های فعال و غیرفعال به طور چشمگیری بر مصرف انرژی ساختمان شما تاثیر می‌گذارد. معماران می‌توانند با استفاده از استراتژی‌های نما و مصالح پایدار، هزینه‌های انرژی را به میزان قابل‌توجهی کاهش دهند.
انتخاب محصولات ساختمانی که کربن منتشر شده را کاهش می‌دهند، می‌تواند انتشار کربن کل ساختمان شما را تا ۸۰ درصد کاهش دهد. امروزه روش‌های زیادی برای دستیابی به انتشار کمتر کربن، وجود دارند.
یکی دیگر از اصولی که در هنگام طراحی نما ساختمان مسکونی باید به آن توجه کرد، ماندگاری است. یک نمای بادوام با مقاومت در برابر باد، ضربه، باران، برف، آلودگی، یخ، تگرگ و غیره یکپارچگی و زیبایی خود را در طول زمان حفظ خواهد کرد.
سر و صدای پس زمینه می‌تواند به طور قابل‌توجهی توانایی تمرکز ساکنین را بدتر کند و بر بهره‌وری کسب و کار نیز تاثیر بگذارد. نماهایی که با کاهش صدای بیرونی به راحتی صوتی ساختمان یاری می‌رسانند، محیط داخلی ساختمان را آرام‌تر و دل‌پذیرتر می‌کنند.
پنجره‌های نمای ساختمان باید به زیبایی ساختمان بی‌افزایند و همچنین نور روز و تهویه طبیعی را برای ساکنین فراهم سازند. در مجتمع‌های اداری، کارکنانی که به پنجره دسترسی دارند، ۱۰ تا ۲۵ درصد در تست‌های حافظه و سلامت روان بهتر و ۶ تا ۱۲ درصد سریع‌تر از کارمندان اتاق‌های بدون پنجره عمل می‌کنند.
در این بخش به برخی از نمونه‌های موفق در زمینه طراحی نماهای ساختمان‌های مسکونی نگاهی می‌اندازیم:
در این بنای بازسازی شده قدیمی، در مجموع ۵۰۰۰ آجر سفارشی در ۴۴ شکل و اندازه استفاده شده است. برای دستیابی به آرایش پیچیده آن‌ها، نما به طور گسترده مدلسازی شد و یک الگوی یک به یک برای تعیین مکان هر آجر در طول ساخت و ساز مورد استفاده قرار گرفت.
در این خانه که توسط استودیوی معماری CTA طراحی شده است، به نظر می‌رسد آجرهای مشبک به‌طور تصادفی روی هم چیده شده‌اند. استفاده از این آجرها در طراحی نما امکان عبور هوا و نور خورشید را به خانه می‌دهد. ایجاد سطوح نامنظم باعث شده است این خانه نمایی زیبا داشته باشد.
برای طراحی این ساختمان، معمار موریس ادجمی از تاریخ و معماری منطقه، از جمله ساختمان‌های مسکونی متعلق به قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم، سرنخ‌هایی گرفته است. برای ارتفاعات رو به خیابان، معمار گوشه‌ای گرد و شبکه‌ای از پنجره‌های مستطیلی و سوراخ‌دار طراحی کرد که با آجرهای قرمز نارنجی احاطه شده بودند.
ژان کریستوف کوینتون، معمار فرانسوی، پروژه مسکن اجتماعی پاریس را در محل یک ایستگاه پلیس تخریب شده با نمای سنگ آهکی منحنی ساخته است. این واحدهای مسکونی در خیابان ژان بارت ۱۲ در منطقه ششم پاریس، یکی از مناطق مرکزی شهر واقع شده‌اند.
این پروژه که مجموعا به مبلغ ۲ میلیون یورو ساخته شده است، شامل ۸ آپارتمان در اندازه‌های مختلف از استودیو تا واحدهای دو خوابه به مساحت ۶۸ متر مربع می‌شود. نمای پلکانی گوشه‌دار ساختمان، لایه‌هایی را تشکیل می‌دهد که ظاهر امواج را به یاد می‌آورند.
استودیوی دانمارکی Tegnestuen Lokal یک بلوک آپارتمانی در کپنهاگ را با جایگزین کردن نمای بیرونی بتنی آن با بلوک‌های زاویه‌دار و پر از گیاه تغییر داده است. این ساختمان شش طبقه در فردریکسبرگ که در دهه ۱۹۶۰ ساخته شد، نمای معمولی با راهروهای بالکن خطی داشت. در طراحی نما ساختمان مسکونی با جایگزینی قطعات بتن با مجموعه‌ای از بلوک‌های لعاب‌دار، تصویری سه‌بعدی به نما داده شد.
سرگئی چوبان در نمای یک ساختمان هفت طبقه در سن پترزبورگ از پانل‌های موج دار فولاد کورتن که انگار به هم بافته شده‌اند، استفاده کرده است. این یکی از اولین ساختمان‌هایی محسوب می‌شوذ که در روسیه با نمای فولادی کورتن ساخته شده است.
در نمای آجری این خانه، یک برش منحنی تحت تاثیر رواق‌های معماری رومی ایجاد شده است. الگوی آجری که از کنار نما بیرون زده است، الگوهای نور و سایه و همچنین قفسه‌های کوچکی برای ریزش برف در زمستان ایجاد می‌کند.
در طراحی نما ساختمان مسکونی جاکومو گارزیانو، یک سطح قرمز چند وجهی با استفاده از الگوهای هندسی ایجاد کرده است. این خانه که در جنوب ایتالیا قرار دارد، یک ساختمان قدیمی بوده است.
طراحی نما یکی از جنبه‌های حیاتی معماری ساختمان است و نیاز به بررسی دقیق بسیاری از عوامل مانند استحکام، ایمنی، تناسب و … دارد. در طراحی نما ساختمان مسکونی باید به بهره‌وری انرژی نیز توجه شود. طراحی یک نما اصولی می‌تواند از نظر هدایت نور و هوا به فضاهای داخلی بسیار موثر باشد.
منابع:
معماری داخلی ساختمان تجاری نقش اساسی در ایجاد فضایی کاربردی و جذاب دارد. فضاهای تجاری…
تاکید بر کیفیت به جای کمیت کار، سبب افزایش آزادی و انعطاف‌پذیری در محیط‌های اداری…
معماری داخلی دفتر کار اگر به شکل حرفه‌ای انجام شود، مزایای متعددی مانند تقویت همکاری…
اتاق ناهار خوری برای ما فضای جذابی است زیرا اعضای خانواده هر روز در ساعات…
در طراحی این میز و صندلی عملکرد و زیبایی به خوبی با یکدیگر تلفیق شده…
