نقشه های فرش ایران به ۱۹ گروه اصلی و تعداد زیادی طرح های فرعی تقسیم می شوند که به معرفی تعدادی از آن ها می پردازیم :
طرح های ایلی
این طرح ها از قدیمی ترین و اصیل ترین و اصیل ترین طرح ها در فرش بافی ایران بوده است و مخلوق ذهن قالی بافان بومی است. در طرح این فرش ها از نقشه های منظم و مدون پیروی نمی شود.
طرح های اسلیمی
شکل اصلی این طرح ها را شاخه های دورانی در میان برگ ها تشکیل می دهد. اسلیمی انواع بسیاری دارد و معمولا در بیشتر قالب ها این طرح تکرار می گردد. معروف ترین اسلیمی ها اسلیمی دهن اژدها است. در این نوع اسلیمی انتهای هر شاخه به دو بخش متقارن منشعب می گردد و به صورت فکین اژدها نشان داده می شود و روی ساق شاخه ها، جوانه هایی در نقاط مختلف تزیین شده است که بیشتر این جوانه ها را اسلیم می نامند.
طرح های شاه عباسی
اساس این طرح ها را گل های طراحی شده ی خاصی تشکیل می دهند که به نام شاه عباسی مشهور شده است. این گل ها ضمن شاخه و برگ ها و گاه اسلیمی ها و ختایی ها در متن و حاشیه ی فرش، نقشه ی اصلی را تشکیل می دهند.
طرح های آثار باستانی و ابنیه اسلامیه
این طرح ها از ساختمان ها و کاشی کاری ها و اشکال هندسی و تزیینی بناها الهام گرفته شده است. در طول تاریخ طراحان فرش در طرح های اصلی دخل و تصرفاتی کرده و طرح های فرعی را به وجود آورده اند. معروف ترین این آثار عبارتند از: مسجد شیخ لطف الله، محرابی کوفی، مسجد کبود، مقبره شیخ صفی و …
هندسی
در این طرح از اشکال هندسی استفاده می شود، معمولا خطوط، زاویه دارند و به طور دورانی و قوسی شکل حرکت نمی نمایند.
محرمات
طرح محرمات به طرح هایی در فرش اطلاق می گردد که قطعاتی از یک نقشه در طول فرش تکرار می گردد و عرض فرش در متن به چند ردیف تقسیم می گردد و هر ردیف آن از رنگ و طرح مشخص از ابتدا تا انتهای فرش ادامه پیدا می کند و به طور راه راه ترسیم می گردد.
محرابی
طرح اصلی محرابی از طرح محراب الهام گرفته شده است و تزییناتی از قبیل قندیل ها و ستون ها و سرستون ها و گل و برگ ها به آن اضافه شده است.
ماهی در هم
این طرح در ردیف طرح های بومی و ایلی است. بافت آن مانند سایر طرح های هندسی، ذهنی است و از روی نقشه به وجود نیامده است. خوشبختانه زیبایی این طرح ، طراحان فرش را بر آن داشته است که آن را به صورت یک طرح منظم و مدون و با حفظ ویژگی های قدیمی آن ، پیاده نمایند.
تحریریه دکوبوم
منبع: decoboom
هیچ نظرات